Pałac w Smołdzinie

Pierwsze wzmianki o Smołdzinie (niem. Schmolsin) pochodzą z 1281 roku. W 1381 roku książę pomorski Bogusław IV przekazał wieś klasztorowi w Oliwie. W latach 1329-1341 Smołdzino należało do zakonu krzyżackiego. W latach 1514-1608 majątek należał do rodu von Tessen. Od 1622 roku ziemia smołdzińska była ponownie własnością Gryfitów. Ostatnia księżna z tego rodu, Anna de Croy, spędziła tu ostatnie lata swojego życia. Była ona fundatorką tutejszego kościoła. Po wygaśnięciu rodu Gryfitów Smołdzino przeszło w ręce Brandenburgii, a potem Prus. W 1635 roku jako właścicieli wymienia się ród von Zitzewitz. W latach 1754-1772 właścicielami majątku był ród von Lettow. W 1790 roku kolejnymi właścicielami byli Selasinscy / Zelazinscy. Zitzewitów wspomina się po raz kolejny w 1842 roku.

W latach 1830-1838 doszło tu do małej wojny, chłopi wypędzili pastora, odmówili płacenia podatków na szkołę niemiecką a nawet dokonali kilkupodpaleń - wszystko w obronie polskiej mowy.

W 1840 i 1855 roku jako właścicieli wymienia się rodzinę Hanstein.

Znajdujący się niegdyś w Smołdzinie pałac, został zbudowany na początku XIX wieku. Pierwotnie był siedzibą nadleśnictwa. Jego fundamenty pamiętały czasy Gryfitów. Mieszkała w nim księżna Anna de Croy. W czasach PRL-u w pałacu mieścił się ośrodek kolonijny jednej z śląskich kopalń. Po zamknięciu kopalni, pałac przeszedł na własność gminy, której nie było stać na jego utrzymanie. Przez wiele lat był wystawiony na sprzedaż. Nieremontowany, opuszczony, popadał w ruinę. Został wypisany z rejestru zabytków. W 2012 roku gmina podjęła decyzję o rozbiórce pałacu. Dziś nie ma po nim śladu.

• Świetlicka, Alicja; Wisławska, Elżbieta, Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego: przewodnik bibliograficzny, Słupsk 1998.
• Zbigniew Marecki, Rozbiorą pałac w Smołdzinie, https://gp24.pl, 2012 r.
• http://wolneforumgdansk.pl
• Leopold von Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 3 (T-Z), T. 2 (L-S), T. 1 (A-K)
• Kolejny pomorski pałac przestanie istnieć, https://www.gazetakaszubska.pl, 2012.

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• http://wolneforumgdansk.pl