Pałac Cetuń

Cetuń po raz pierwszy wymieniony jest w dokumencie z 1346 roku (Sathun), później w 1456 (Czattun), Sattun (1506), Zathun (1524), Zethun( 1779-85), Zetthun (1836), Zettun (1896). W XV w. było to lenno możnego rodu von Glasenapp. W połowie XVIII w. dobra rycerskie należały do: Joachima von Glasenapp, potem jego syna – również Joachima, potem do jego syna – Friedricha Ewalda. Ostatni był właścicielem Cetunia jeszcze w 1804 r.

W 1833 r. Glasenappowie utracili swoje lenno, a nowym właścicielem został dr Fleischer. Początkowo oddał on majątek w dzierżawę, a w 1852 r. go sprzedał ekonomiście Lange. Z kolei ten w 1855 r. sprzedał dobra Ullmanowi Friedrichowi Wedigowi Udo von Ramin.

Księga adresowa z 1892 r. podaje jako właściciela Rusta o nieznanym imieniu (prawdopodobnie źle zapisano nazwisko, aczkolwiek nie ma na to dowodów).

W 1910 roku dobra były w rękach rodziny Behrens.

W 1914 r. jako właściciela wymienia się Hugo Rustemeyer.

Między 1914 a 1928 r. majątek był w posiadaniu Oscara Caminneci. Dobra pozostały w rękach jego rodziny do końca II wojny światowej.

W 1920 r. administratorem majątku był Carl Schroeder. Przed wybuchem II wojny światowej zarządcą majątku był Gustaw Braunschweig.

Po 1945 r. majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa Polskiego. Majątek w Cetuniu został podzielony. Pałac wraz z parkiem stały się własnością Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Koszalinie, a folwark należał do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej, a po 1990 r. przeszło na własność AWRSP.

Pałac został zbudowany w XIX w. dla Oskara Caminneci. Rozbudowano go w I ćw. XX w. Był remontowany w latach 1967-1973. W latach 80. XX w. zaadaptowano go na Dom Pomocy Społecznej.

Jest to budynek neogotycki, murowany, piętrowy, na wieloczłonowym planie z wielobocznymi wieżami na narożach i płytkimi ryzalitami zwieńczonymi schodkowymi szczytami z narożnymi wieżyczkami. W dwutraktowym wnętrzu ze środkowym korytarzem komunikacyjnym zachowały się niewielkie fragmenty dawnego wyposażenia. W otoczeniu ocalały fragmenty parku krajobrazowego.

Cetuń należy do Szlaku Pałaców i Dworów Powiatu Koszalińskiego. Jest to nieoznaczony szlak kulturowy, który przebiega przez obszar powiatu koszalińskiego. Na szlaku prezentowane są perły architektury dworskiej i pałacowej regionu.

• Józef Pilch, Stanisław Kowalski, Leksykon zabytków architektury Pomorza Zachdoniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.
• Jacek Kaczurba, Karta Biała, 1998, www.zabytek.pl

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcia:

• Jerzy Dubiel, www.zamkilubuskie.pl (udostępniono za zgodą autora)
• czarno-biała: F. Lachowicz, 1982 r. [w:] Jan Sroka, Ziemia polanowska: dawne widokówki i fotografie, Polanów 2010. (udostępniono za zgodą autora publikacji)
• współczesne: Marek Gaworski, 2022