Twój koszyk jest pusty

Pałac w Malinie

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo łódzkie, powiat kutnowski, gmina Kutno

Rodzaj obiektu:
Pałac
Zastosowanie:
Restauracja
Stan zachowania:
Odrestaurowany
Skład zespołu:
pałac, park
Numer rejestru zabytków:
435
Data wpisu:
6 Lut, 1978

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią pałacu w Malinie

Przeczytaj więcej informacji o pałacu w Malinie. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Właściciele i majątek

Malina to wieś, której początki sięgają wczesnego średniowiecza. Założono ją przy lokalnej drodze z Kutna do Oporowa. Prawdopodobnie stanowiła wtedy własność rodziny Kucieńskich, ówczesnych właścicieli pobliskiego Kutna.

Malina w XVIII wieku należała do Wittanów herbu Kolumna, którzy przybyli w te okolice z Kurlandii już w połowie XVII wieku. Trzecia żona Jana Wittana pochodziła z Kucieńskich. Jego syn, Jędrzej Wittin, został burgrabią gostynińskim. Drugi z synów Jana, Jan Sebastian Felicjan Wittin, był kanonikiem katedralnym i oficjałem lwowskim.

Cześnik Antoni Wittan i jego trzej bracia - Józef, Bogumił i Maksymilian sprzedali majątek w Malinie w 1787 roku za 61 tysięcy florenów Marcinowi Leopoldowi Czajkowskiemu herbu Jastrzębiec, sędziemu pokoju powiatu orłowskiego, stolnikowi gostynińskiemu, komornikowi ziemskiemu i skarbnikowi. Marcin urodził się w 1732 roku, był synem Aleksandra Czajkowskiego i Anastazji Kaczyńskiej. W 1790 roku wziął ślub z Teodorą Świętosławską, córką Franciszka Świętosławskiego i Rozalii Kurdwanowskiej herbu Półkozic. Małżeństwo doczekało się dwóch córek – Kasyldy (ur. w 1796 roku) i Teodory Józefaty (ur. w 1781 roku). Za czasów Marcina majątek w Malinie liczył 640 mórg. Należały do niego Stara Wieś i część Plebanek oraz Dochów. Marcin zmarł w wieku 107 lat 23 lipca 1839 roku. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kutnie. W tym samym roku zmarła też jego żona. Po rodzicach majątek odziedziczyły córki. Teodora wyszła za mąż za nieznanego z imienia Trzcińskiego. Zmarła w 1868 roku. Kasylda w 1815 roku wyszła za mąż w Kutnie za Michała Wincentego Okólskiego herbu Rawicz, syna Józefa Okólskiego i Rozalii Leszczyńskiej, uczestnika powstania listopadowego, porucznika gwardii Wojska Polskiego, szefa szwadronu w pułku szwoleżerów gwardii, kawalera Orderu Krzyża Wojskowego Polskiego, francuskiej Legii Honorowej i orderu holenderskiego. Małżonkowie doczekali się pięcioro dzieci – Teodory Róży (ur. w 1816 roku), Anny Pauliny Nepomuceny (ur. w 1818 roku), Aleksandry Pauliny (ur. w 1820 roku), Aurelii Kazimiery Nepomuceny (ur. w 1822 roku) i Kazimierza Antoniego Józefa (ur. w 1826 roku).

Mąż Kasyldy prowadził hulaszczy tryb życia, przez co doprowadził majątek do znacznego zadłużenia. Zmarł 10 sierpnia 1858 roku. Po jego śmierci Kasylda wydzierżawiła Malinę swojemu zięciowi, Gorgoniuszowi Cyprianowi Tomaszowi Trzcińskiemu herbu Rawicz, synowi Seweryna Wojciecha Trzcińskiego i Doroty Lisowskiej, od 9 listopada 1834 roku mężowi córki Aleksandry. Gorgoniusz otrzymał: 16 koni, 37 wołów, 30 krów, folwark wielkości około 640 mórg (w tym około 600 mórg ziemi ornej, 15 mórg łąk, kanał w ogrodzie i 5 sadzawek o powierzchni 4 mórg, granice i drogi o powierzchni 6 mórg oraz place i pod budynkami – 16 mórg). W 1860 roku Towarzystwo Budowy Kolei Warszawsko-Bydgoskiej odkupiło 9 mórg ziemi.

Kasylda zmarła 1 marca 1860 roku. Niecały miesiąc później, 28 marca, zmarła Aleksandra. Po ich śmierci majątek w Malinie odziedziczył Kazimierz Okólski, najmłodszy syn Kasyldy, a pewną jego część także Georgoniusz Trzciński, Ignacy Zaborowski – mąż Teodory Okólskiej i Aniela z Zaborowskich Wilkoszewska.

Z lustracji przeprowadzonej po śmierci Kasyldy wynika, że w Malinie znajdowały się następujące budynki:

„Dwór murowany, parterowy, kryty blachą o 2 kominach murowanych, z frontu 4 okna weneckie i drzwi dwuskrzydłowe podwójne z okienkiem, a obok dwa okna wąskie z prętami żelaznymi. Od tyłu dwa okna weneckie i wielkie drzwi oszklone z 4 części złożone z okiennicą dwuskrzydłową z jednego boku na dole, 2 okienka u góry, okratowane, w parterze 2 okna weneckie i wejście murowane kryte blachą i drzwi dwuskrzydłowe, w drugim szczycie podobne okna. Na dachu rynny cynkowe o 12 rurach spadowych. W ogrodzie stała altana okrągła, kryta blachą, z drzewa, stara. Pod nią znajdowała się stara murowana lodownia. Inne budynki to lamus murowany, podpiwniczony, kryty dranicami, z murowanym kominem, stodoła z gliny lepiona, budynek z kamieni i cegły mieścił młocarnię fabryki Evansa, sieczkarnię, a obok w szopie maneż 4 konny, dom folwark i chlewy z cegły, częściowo z gliny, karczma zwana Wygodą ze stajnią i chlewami murowana i podpiwniczona, oberża ze stajnią murowana z piwnicami, kryta gontami (znajdowała się przy trasie Warszawskiej). Przy oberży kręgielnia, altana i huśtawka drewniana. Natomiast stajnie, stodoły, spichrz, dawny browar, 13 chałup ludzi folwarcznych, wiatrak i kuźnia były zbudowane z drzewa i kryte słomą. Zapewne w tym czasie przebudowywano drogę do Oporowa, gdyż tu znajdowały się ‘koszary rządowe’. Przy dworze znajdowała się ogród owocowy i warzywny, w którym oprócz 200 drzew owocowych były krzewy agrestu, malin, porzeczek oraz róże, bzy włoskie, leszczyna i drzewa dzikie.”

W 1861 roku ze względu na liczne długi majątek wystawiony został na licytację, na której zakupił go Aleksander Lentzki, właściciel nieruchomości (m.in. browaru parowego)w Warszawie. Aleksander urodził się 25 czerwca 1814 roku. Był synem Bogumiła Lentzkiego i Julianny Bartel. W 1841 roku wziął ślub w warszawskiej parafii Nawiedzenia NMP na Nowym Mieście z Julianną Apolonią Migurską.  Urodziły im się dwie córki – Julianna Adela (ur. w 1842 roku) i Izabela Ludwika (ur. w 1846 roku). Zaraz po zakupie majątku w Malinie, Aleksander odsprzedał go Władysławowi Malczowi , mężowi córki Julianny. Julianna zmarła 29 grudnia 1865 roku w wieku 23 lat.

W 1869 roku Malinę kupił Juliusz August Wilhelm Rutsch, urodzony 13 lipca 1821 roku, syn Karola Edwarda (doktora medycyny) i Marii Karoliny Thierbach. Miał dwóch braci Emila Edwarda Ryszarda (ur. w 1820 roku) i Gustawa. 18 maja 1847 wziął ślub w kościele św. Krzyża w Warszawie z Karoliną Bożeną Brodzińską, córką profesora Uniwersytetu Warszawskiego. Był członkiem sekcji rolnej Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu. Zmarł 16 maja 1890 roku w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie.

W 1883 roku Malinę nabył Naftal Majzner - właściciel cukrowni "Maria" w Sójkach, "Kornelin" w Łaniętach i "Izabelin" w pow. ciechanowskim.  W końcu XIX wieku powierzchnia dóbr wynosiła 653 morgi.

W 1903 roku Malinę kupił za 110 000 rubli Ludomir Skotnicki herbu Rola. Urodził się on w 1837 roku, był synem Antoniego Zenona Tomasza Skotnickiego i Antoniny Stodólskiej herbu Plon. Ożenił się z Reginą Teklą Tabaczyńską herbu Grabie. Małżeństwo miało troje dzieci – Antoniego Leopolda (ur. w 1904 roku), Irenę Marię (ur. w 1905 roku) i Romana Tadeusza (ur. w 1908 roku). Ludomir zmarł 2 czerwca 1909 roku. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kutnie. Do czasu pełnoletności dzieci majątkiem zarządzała Regina.

Majątek podzielono dopiero w 1930 r. Malinę otrzymał Antoni Leopold Skotnicki. W 1935 roku ożenił się z Haliną Grabowską herbu Grzymała, córką Henryka Grabowskiego i Stefanii Wieszczyckiej. Urodziło im się troje dzieci – Bożena (ur. w 1936 roku), Maria (ur. w 1938 roku) i Tomasz Henryk (ur. w 1948 roku). Antoni ukończył Gimnazjum Rontalera w Warszawie i Wyższą Szkołę Rolniczą w Poznaniu. Gospodarował w Malinie do 1939 roku, kiedy to wziął udział w kampanii wrześniowej. W 1940 roku majątek w Malinie przejęli Niemcy i wysiedlili właścicieli. Antoni został aresztowany w 1943 roku i wywieziony do obozu w Niemczech. W czasie wojny w pałacu urządzono szpital dla żołnierzy niemieckich. Po wojnie Antoni i Halina Skotniccy zamieszkali w Łodzi. Antoni zmarł tam 19 września 1979 roku. Został pochowany przy rodzicach na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie. Halina do dnia dzisiejszego przebywa w Łodzi. Najmłodszy z synów Antoniego i Haliny, Tomasz Henryk Skotnicki, ukończył zootechnikę na SGGW w Warszawie, pisząc pracę magisterską z zakresu hodowli koni arabskich. Następnie pracował w Stadninie Koni Janów Podlaski, będąc współtwórcą pierwszych aukcji i Pokazu Narodowego Koni Czystej Krwi. W 1982 roku wyjechał do Arizony, by zarządzać stadniną American Farms i organizować m.in. aukcję w Scottsdale. Następnie przez wiele lat prowadził Magness Arabians w Kaliforni i Kolorado. Obecnie Tomasz Skotnicki pełni funkcję Konsula Honorowego RP w Denver i zajmuje się międzynarodowym konsultingiem, również w sprawach hodowlanych. 

Syn Romana Tadeusza Skotnickiego, Aleksander Skotnicki (ur. w 1948 roku) jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, hematologiem, transplantologiem, specjalistą chorób wewnętrznych IIº, kierownikiem Katedry Hematologii CMUJ i ordynatorem Kliniki Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Jest współautorem artykułów dotyczących historii Krakowa, Uniwersytetu Jagiellońskiego, zabytków, prezesem zarządu Fundacji „Stradomskie Centrum Dialogu” zajmującej się m.in. wydawaniem książek o Żydach z Listy Schindlera. 

Po wojnie majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa. Część ziemi rozparcelowano i podzielono między chłopów, a z części utworzono PGR. W pałacu na krótko swoją siedzibę miała szkoła, potem do połowy lat 80. mieścił się w nim dom dziecka. W 2016 roku firma PLANIUM sp. z o.o. z Łodzi rozpoczęła remont pałacu. We wrześniu 2017 roku działalność rozpoczęła już tam restauracja, organizowane są rożnego rodzaje przyjęcia – jubileusze, komunie, chrzciny, wesela, śluby. W planach jest otwarcie baru, sali gier z bilardem, małego SPA i winiarni. Właściciele aranżując wnętrza postawili na eklektyzm - starali się zachować XIX-wieczną domową atmosferę pałacu, która wspołgra stylistycznie i aranżacyjnie z nowoczesnością. W wyposażeniu poszczególnych pomieszczeń wzrok przyciąga cała masa antyków - mebli, lamp, zegarów, obrazów i innych bibelotów, które nadają miejscu niepowtarzalny klimat. Na uwagę zasługuje biblioteka, w której gromadzone są pozycje książkowe pochodzące nawet z początku XIX wieku (można znaleźć tu m.in. wydawnictwa z okresu napoleońskiego czy pierwsze wydania dzieł Sienkiewicza), nuty, gazety, płótna, ryciny, albumy ze zdjęciami. 

Zespół architektoniczno-parkowy

Obecny okazały pałac w stylu renesansu francuskiego wybudowany został przez Naftala Majznera w latach 80. XIX wieku. Jest to budynek murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie wydłużonego prostokąta, czteropiętrowy, podpiwniczony, o poddaszu przykrytym dachem czterospadowym nad korpusem głównym, a dwuspadowym nad skrzydłem bocznym. Połacie dachowe są pobite blachą. Czworoboczną, dwukondygnacyjną wieżę umieszczono centralnie na frontowej elewacji i pokryto czworobocznym, blaszanym hełmem. Elewacja frontowa korpusu głównego jest dziesięcioosiowa z czteroosiowym, trójarkadowym, parterowym portykiem, który umieszczono centralnie. Podtrzymuje go taras z tralkową balustradą umieszczony na wysokości piętra. Portyk ten ozdobiono pilastrami toskańskimi i dekorowanymi wydatnymi zwornikami w zwieńczeniach arkad. Okna na piętrze są dekorowane naczółkami odcinkowymi oraz podokiennikami, z kolei na parterze prostymi opaskami oraz parapetami wspartymi na kostkowych konsolkach. Na elewacji ogrodowej umieszczono otwarty taras. Do korpusu głównego dostawione zostało węższe skrzydło boczne, które wyposażono w okrągłą trzykondygnacyjną wieżyczkę o stożkowym, spłaszczonym hełmie.

Pałac otacza park w stylu krajobrazowym, założony w XIX wieku. Wśród drzewostanu do najcenniejszych należą: dąb szypułkowy formy piramidalnej, głóg jednoszyjkowy w formie drzewiastej, jesion amerykański, jesion wyniosły, pendula, klon Szwedlera, świerk kłujący, świerk pospolity i żywotnik wschodni.

Źródła wiedzy
  • Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, Warszawa 1995.

  • Boniecki A., Herbarz polski, T. III, Warszawa 1900, s. 257-258.

  • Gazeta Warszawska. R. 116, 1889, nr 95.

  • Gazeta Warszawska. R. 117, 1890, nr 131.

  • Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, 1926/1927.

  • Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, 1930.

  • Kurjer Warszawski. R. 219, 1839.

  • Kurjer Warszawski. R. 219, 1858.

  • Kurjer Warszawski. R. 75, 1860.

  • Kurjer Warszawski. R. 89, 1909.

  • Lesiak H., Szlakiem dworów regionu kutnowskiego, Kutno 2007, s. 78-81.
    Lesiak H., Wieś i dwór w powiecie kutnowskim (zarys dziejów w XIX i I połowie XX wieku), część I, Kutno 2003, s. 102-107.

  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI, Warszawa 1885, s. 14.

  • Skuza T., Glinda M., Kutno i region kutnowski, Kutno 2008, s. 74-76.

  • Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych woj. łódzkiego (stan na 01.05.2015 r.)

  • www.aleksanderskotnicki.eu

  • www.cmentarze.um.warszawa.pl

  • www.geneteka.genealodzy.pl

  • www.polskiearaby.com

  • www.sejm-wielki.pl 

Opracowała: Aleksandra Szafrańska-Dolewska, zdjęcia: wizytacja terenowa 28-09-2017 r.

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.