Pałac w Smażynie

Po raz pierwszy Smażyno (niem. Smazin) jest wymieniane w źródłach w 1348 roku.

Od XVIII wieku smażyński majątek należał do protestanckiej rodziny Wobeserów.

W katastrze fryderycjańskim z 1773 roku jako właściciela majątku w Smażynie wymienia się szambelana dworu Joachima Augusta von Wobesera. Być może majątek był podzielony, ponieważ w tym samym roku jako właścicieli wymienia się Przebendowskich. Później posiadłość przeszła w ręce pierwszego landrata wejherowskiego Franza von Weihera (1763–1835) wywodzącego się z luterańskiej gałęzi tego rodu. W czasie pełnienia przez niego tej funkcji (1818–1831) Smażyno było siedzibą zarządu powiatu. Kolejnymi właścicielami dóbr do końca XIX wieku byli też protestanci – Luis Hertig (1847), Puttkamer (1854) i August Pieper. Na początku XX wieku majątek należał do wdowy Eliese Pieper. Rodzina ta władała Smażynem do I wojny światowej. Jako właściciela z tego rodu wymienia się Kurta Piepera (24.08.1869–3.03.1919), który zginął na wojnie w latach 1914-1919. Walczył w 4. Regimencie Grenadierów.

Pałac w Smażynie zbudowała rodzina Wejherów w XIX wieku, w stylu neoklasycystycznym. Jest to budynek trzykondygnacyjny, z pozornymi ryzalitami dwuosiowymi u boków oraz frontowym – trzyosiowym. Wszystkie ryzality zakończone są trójkątnie, z okrągłym otworem na środku. Zbudowany został na planie prostokąta, posiada dwa piętra z poddaszem, dach jest dwuspadowy, do północnej ściany dobudowano niższą przybudówkę.

Od lat 80-tych XX wieku służy jako Ośrodek Terapii Uzależnień. Nie jest dostępny dla turystów.

• Radosław Kamiński, Dwory i pałace powiatu wejherowskiego. Historia, architektura, 2024
• Andrzej Janusz, Smak kaszubskiego ducha – Smażyno [w:] Pomerania : miesięcznik społeczno-kulturalny, 2022, nr 3
• Leopold von Ledebur, Adelslexicon der Preussischen Monarchie. T. 2 (L-S)
• Königreich Preussen; Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche: mit Angabe sämmtlicher Güter, ihrer Qualität, ihrer Grösse (in Culturart); ihres Grundsteuer-Reinertrages; ihrer Besitzer, Pächter, Administratoren; der Industriezweige; Poststationen; Züchtungen specieller Viehraçen, Verwerthung des Viehstandes etc.: nach amtlichen und authentischen Quellen. 1, Lfg. 4, Das Königreich Preussen. Die Provinz Westpreussen; Provinz Westpreussen

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska, zdjęcie: Radosław Kamiński