Dwór w Tarnawatce

Wieś położona jest nad rzeką Wieprz. Miejscowość została założona pod koniec XV w. lub na początku XVI w. na prawie wołoskim. W 1507 r. występowała jako Wola Tamawacka, później jako Wolica, a w 1531 r. jako Tarnawatka. Z czasem utworzono odrębne starostwo tamawackie, które do lat 80. XVIII w. było dzierżawione przez Zamoyskich. Wkrótce rząd austriacki rozpoczął starania o zmianę starostwa tarnawackiego na dobra solne Korsowo, będące we władaniu Tadeusza hrabiego Dzieduszyckiego, żonatego z Salomeą Trembińską. W 1812 r. w wyniku podziałów rodzinnych dawne starostwo tarnawackie objął ich syn - Tadeusz Józef Dzieduszycki, ożeniony z Pauliną Działyńska, a następnie ich jedyny syn Włodzimierz, żonaty z Alfonsyną Miączyńską. Jeszcze przed śmiercią Włodzimierza, w 1897 r. dobra Tarnawatka przeszły do Miączyńskich, którzy około 1900 r. sprzedali je Janowi i Elżbiecie z Krasińskich Tyszkiewiczom, na stałe mieszkającym w Wace. Po śmierci Jana Tyszkiewicza w 1903 r. majątek został podzielony między ich dzieci. Tarnawatka przypadła synowi Janowi. Syn Jana - Jan Michał Tyszkiewicz w 1931 r. ożenił się z Marią Pietruszyńską, znaną aktorką występującą pod pseudonimem Hanka Ordonówna. Małżeństwo to wywołało spore poruszenie w świecie ziemiańskim. Jan Michał Tyszkiewicz przeniósł się do Waki, a w Tarnawatce pozostał Władysław Tyszkiewicz, jego brat. Władysław Tyszkiewicz w 1920 r. ożenił się Różą Tarnowską. Po wybuchu II wojny światowej Tyszkiewiczowie opuścili Tarnawatkę. Władysław został w 1940r. Deportowany do ZSRR, a jego dzieci wyemigrowały do Europy Zachodniej.

Obecnie dwór jest odnowiony.

• Andrzej Łuczyński, Grażyna Hołubowicz-Klitza, Rezydencje magnackie i dwory szlacheckie Lubelszczyzny, Cęść 4, powiaty: biłgorajdzki, hrubieszowski, janowski, tomaszowski, zamojski, Dęblin 2011.

Tekst i zdjęcia: Andrzej Łuczyński