Dwór Ludwika Geyera w Łodzi

Ludwik Geyer urodził się w 1805 roku w Berlinie. Ukończył tam studia, po czym rozpoczął pracę w przędzalni swojego ojca w Neugersdorf w Saksonii. W 1826 roku zobowiązał się do rozpoczęcia działalności produkcyjnej w Łodzi, do której przybył w styczniu 1828 roku. Wraz z Ludwikiem do Łodzi sprowadziła się jego rodzina – żona Emilia, rodzice Adam i Zofia oraz krewniak Krystian Geyer. Po przyjeździe Ludwik podpisał wstępną umowę z Komisją Województwa Mazowieckiego, na terenie którego wówczas położona była Łódź. Potwierdził ją w sierpniu 1828 roku. Na mocy umowy otrzymał w wieczystą dzierżawę obszerną działkę u zbiegu ul. Piotrkowskiej i Górnego Rynku (ob. pl. Reymonta). Szybko wybudował na niej drewniany dom i kilka budynków gospodarczych. W 1829 roku z pomocą ojca Ludwik rozpoczął produkcję tkanin – częściowo w systemie nakładczym, oddając przędzę tkaczom chałupnikom, a częściowo sam ją przerabiał we własnych warsztatach. Urządził również farbiarnię i drukarnię perkali. Pierwszy etap działalności Ludwika przerwało powstanie listopadowe. Przeczekał je w Warszawie, a łódzkie zakłady powierzył ojcu. Po zakończeniu walk powrócił do Łodzi i wznowił działalność. Na jego korzyść działał fakt, że kilku jego konkurentów zmarło w czasie powstania lub popadło w kłopoty finansowe. Ludwik kupił kilka nowych działek i pobudował nowe budynki.

Gdy firma Ludwika Geyera zaczęła się rozwijać, pomyślał on o budowie okazalszego domu. W 1833 roku wystawił murowany parterowy dwór z facjatką. Miał on wymiary 37,75 x 24 x 6 łokci. Pokrywał go czterospadowy dach z dachówką. Na początku znajdowały się w nim trzy izby, a przez środek przechodziła sień. Na facjacie znajdował się dodatkowy pokój z trzema oknami i żelaznym balkonem. Dworek służył Geyerom do momentu wzniesienia nowej rezydencji na rogu ulicy Piotrkowskiej i Górnego Rynku, czyli do ok. 1843 roku W dworku zamieszkał syn fabrykanta - także Ludwik. W latach 60-tych XIX wieku budynek przejął bank ze względu na niespłacone przez Geyera należności. Przez kolejne lata ciągle zmieniał właścicieli i stopniowo niszczał. W 1888 roku dworek zamieszkiwał Daniel Rzecht, a po 1906 roku rodzina Freudlichów. Pomieszczenia znajdujące się na parterze były wynajmowane różnym rzemieślnikom i sklepikarzom. Podczas remontu w 1948 roku, przebudowana została elewacja frontowa, dobudowano podcień z kolumnami i portykiem, a także zlikwidowano balkon. Dach został pokryty dachówką. Obecnie dworek jest własnością prywatną.

• Bonisławski R., Podolska J. , Spacerownik Łódzki, Biblioteka Gazety Wyborczej, s. 194.
• Stefański K., Wielkie Rody Fabrykanckie, Łódź 2014, s. 18-20, 34.
• Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych woj. łódzkiego (stan na 01.05.2015 r.)

Opracowała: Aleksandra Szafrańska-Dolewska

Zdjęcia:

• wizytacja terenowa 18-01-2017 r.
• www.lodz.fotopolska.eu