Pierwsza wzmianka o Zwartowie pochodzi z dokumentu z 6 stycznia 1364 r. W tym roku komtur gdański Zakonu Krzyżackiego Ludeke von Essen nadał rycerzowi Peterowi von Littow (Lettow) ⅓ wsi Swartow (Zwartowo) według polskiego rycerskiego prawa. Kolejne dwie części należały wtedy do Przedma von Swartow (był kolodererem - zarządcą majątków zakonnych). Później owe dwie części wsi przeszły na własność rodu von Jatzkow (akt nadania z 1527 r.). Już wtedy istniał inny, sąsiedni majątek zwany Małe Zwartowo lub Zwartówko. Należał on do rodziny von Lantow. W latach 1650-1750 Zwartowo oraz Zwartówko było własnością rodu von Krockow z linii Pieszcz (Pesster). Najpierw majątkiem zarządzał Ernst von Krokow. W 1704 r. przekazał Zwartowo pani Żychlińskiej z domu von Krockow, która po czterech latach sprzedała majątek Georgowi Ernestowi von Krokow i jego żonie Filipine Hedig. Po nich majątki przejęli von Somnitzowie. Według zapisów z kroniki rodowej pierwszym dziedzicem Zwartowa i Zwartówka z rodu von Somnitz był Franz von Somnitz, a po nim jego syn Johann Friedrich von Somnitz. Franz wybudował parterowy dwór. Niedaleko dworu powstały zabudowania gospodarcze, a nieco dalej warzywnik z sadem. Do założenia prowadziły dwa wjazdy - od zachodu i od wschodu. W części południowej posadzono dużą ilość drzew, był to początek parku.
W 1800 r. właścicielem został tajny radca, hrabia Münster-Meinhöfel, po nim - generał-pułkownik i przyboczny adiutant monarchy o tym samym nazwisku. Król Fryderyk Wilhelm III odwiedził tutaj pewnego razu swojego adiutanta. Münster sprzedał swoją posiadłość panu von Hagen, a w 1849 r. nabył ją von Arnim. W późniejszym czasie (od 1853 r.) majątek stał się własnością barona von Hammerstein. Baron był bardzo wytwornym, lubiącym przepych człowiekiem. Dwór za czasów jego gospodarzenia został więc przebudowany. Przede wszystkim podwyższono go o jedno piętro. Wnętrza były bogato zdobione. Przed frontową elewacją dworu utworzono ozdobny park w kształcie prostokąta, otoczony po obwodzie regularnymi alejkami drzew. Drugą część całego założenia stanowił folwark, gdzie wokół dziedzińca znajdowały się budynki gospodarcze. Po śmierci barona majątek przejął jego syn. Zginął on jednak tragicznie w krótkim czasie. Dlatego w 1863 r. dobra odziedziczył jego brat - baron Wilhelm Joachim von Hammerstein. W 1885 r. właścicielem majątku został von Schierstädt z Trzebiechowa, który oddał majątek w zarządzanie administratorom. W 1904 r. Zwartowo nabył ziemianin Küster z Pischen z Dolnych Łużyc. Nowy właściciel znacznie rozbudował dwór. W wschodniej części urządził salę balową, a od strony ogrodu powstał taras ze schodami prowadzącymi do parku. Przez następne lata rodzina Küsterów dalej systematycznie powiększała majątek. W samym budynku dowru wykonano szereg prac upiększających, nadając mu klimat arystokratyczny. W 1945 r. majątek należał do Waltera Küstera.
Na początku 1945 r. w Zwartowie mieszkała pani Küster ze swoimi dziećmi. Jej mąż służył wtedy w stopniu kapitana rezerwy w Wehrmachcie. Na krótko przed wkroczeniem Rosjan do wsi udało się właścicielowi majątku bezpiecznie przewieźć swoją rodzinę (żonę, córkę Ingeborg i dwóch synów: Jobsta i Wulfharta) do Szlezwiku-Holsztynu. W Zwartowie nie doszło do walk, więc nie dewastowano żadnych zabytków. Pałac został jednak przejęty przez 19 Dywizję Armii Radzieckiej. Po wojnie Zwartowo było własnością Skarbu Państwa. Następnie w 1948 r. część folwarczną przejęła Stacja Hodowli Roślin Żelazno. Pałac przekazano Ministerstwu Spraweidliwości i powstał tam ośrodek resocjalizacyjny dla więźniów oraz Ośrodek Wypoczynkowo-Szkoleniowy "Relaks". W 1973 r. w części użytkowej poddasza wybuchł niespodziewanie pożar. Najprawdopodobniej przyczyną było złe użytkowanie urządzenia elektrycznego. Szybka interwencja straży pożarnej spowodowała, że konstrukcja główna budynku nie została uszkodzona. W trakcie odbudowy, za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku, użytkowe poddasze zostało podwyższone, zlikwidowano również ściany z płyt wypełnionych liśćmi i zastąpiono je murowanymi. Budynek zaopatrzono w nowe pokrycie dachowe - dachówkę zakładkową. Remont trwał do 1976 r. Obecnie w pałacu mieści się Ośrodek Doskonalenia Kadr Służby Więziennej w Suchej OZ Zwartowo.
Sklep
Ogłoszenia
